Stokların azalması ve Amerika’nın yüksek miktardaki ihtiyacı ile birlikte Vietnam’da meydana gelen ham madde fiyatlarındaki hızlı artış, genellikle yüksek miktarda olan Avrupa Birliği’ndeki talebin düşmesine neden oldu.
Çok kısa bir süre içerisinde Vietnam’daki hammadde fiyatları $1,09 / kg’dan $1,23 / kg ‘a yükseldi ki sene başında yapılan tahminler de bunu göstermekteydi.
Çiğ balık eksikliğinden dolayı piyasada hammadde fiyatları ciddi derecede artmaya başladı. Şirketler kendi çiftliklerindeki balıkların yetersiz kalması nedeniyle piyasada hammadde arayışına çıktılar bu durum da serbest piyasadaki hammadde fiyatının artmasına neden oldu.
Tam entegre olmuş fabrikalara dahi bu zorlukla karşılaşıyorlar, çünkü piyasada oluşan talebi karşılamak için kendi yetiştirdikleri balıklar ne yazık ki yeterli olmuyor.
Piyasadaki bu çalkalanmanın en önemli iki nedeni ise Amerika’nın çok yüksek miktarlardaki talebi ve Rusya’nın sınır kapılarını Vietnam için yeniden açmış olmasıdır.
Amerika’nın talebinin bu kadar artmasının altında yatan neden ise Birleşik Devletlerde yüksek miktarda tüketilen ‘kedi balığı’nın üretiminin son zamanlarda aşırı derece düşmesi ve bu boşluğu Vietnam’dan gelen pangasius ile doldurmaya çalışmasıdır. Vietnam’daki pangasiusun çok büyük bir çoğunluğu şu anda Amerika’ya ihraç edilmekte.
Avrupa’da ise yükselen fiyatlar talebi son derece azalttı. Avrupa’nın Ppangasius konusundaki en ciddi alıcısı olan Polonya’nın dahi talepte bulunmaması durumu özetler nitelikte.
Ancak bütün bunların yanı sıra pangasiusun fiyatının artmış olması beklenen bir durumdu. Fiyatlardaki bu artış düşünüldüğü gibi anlık bir artış değil aksine kalıcı gibi gözüküyor. Uzmanların uzun zamandır sürekli belirttikleri pangasius balığının değerinin çok aşağısında satılması durumuna piyasa cevap vermiş gibi gözüküyor. Yine de fiyatların kısa bir süre sonra az da olsa gerileyip sabitleneceğini ve piyasanın durulacağını söylemekte yarar var.
Bütün yıl boyunca avcılığı yapılan, tedarikte hiçbir sıkıntısı bulunmayan ve sadece Yılbaşı ve Paskalya döneminde ufak fiyat artışları yaşanan pangasius piyasada vazgeçilmez bir ürün olarak yerini koruyacak gibi gözüküyor.
Her ne olursa olsun, pangasius türünün içinde ulaşımı çok kolay, tedariğinde sorun yaşanmayan ve diğer ürünlere göre ucuz bir balık olduğu için talebin şu andaki az olma durumu sadece kısa süreli bir durum olacaktır. Uzun dönemde, 2009 – 2011 dönemi arasındaki fiyat farkını da göz önünde bulundurarak, söyleyebiliriz ki pangasius piyasanın vazgeçilmezi olarak listelerdeki yerini alacaktır.
Yeni yüksek fiyatlara alışmak, planlamasını eski fiyat üzerinden yapmış olan veya ucuza balık almaya alışmış olan müşteriler için zor bir süreç olacaktır. Ancak yaşanan hızlı fiyat artışına nazaran, ilerleyen günlerde, stokların durumuna bağlı olarak daha düzenli bir artış ile müşteriler bu duruma alıştırılabilecektir.
Bu durumdan etkilenecek olan bir diğer grup ise uzun vadeli sözleşme yapan tedarikçiler ve paketleyici firmalar.
Vietnam Su Ürünleri Üreticileri ve İhracatçıları Birliği’ne (VASEP) göre pangasius çiftliklerinin sayısı son 3 yılda çok azaldı. Yine de piyasadaki bu durumun, şu anda hala beslenme aşamasında bulunan balıkların toplanma süreci olan Haziran ayına kadar bu şekilde sürebileceğini bu aydan sonra piyasan ivme kazanacağını belirttiler.
Kurumsal Balıkçılık
Piyasanın gelmiş olduğu bu durumun sayabileceğimiz son nedeni ise gerçekten piyasanın aslında gelecekteki halini gözler önüne seriyor. Daha güçlü ve büyük balıkçılar, hasat ve tedarik planlamalarını uzun vadeye yayıp bu plana sadık kalırken, küçük balıkçıların paraya ihtiyaç duydukları anda hasat yapıp malı piyasaya sürmeleri. Bu kurumsallık çerçevesinde daha fazla firmanın piyasada olması piyasanın kontrolünü de ellerinde tutmalarına izin veriyor.
