Yakalanabilir toplam uskumru kotası 1.24 milyon metrik tona çıkarılıp Faroe Adaları’na kotadan %12.6 pay verilmesi, diğer ülkelerden tepki topladı.
Norveç , Faroe Adaları ve Avrupa Birliği’nin almış olduğu ortak kararla Kuzeydoğu Atlantik için toplam yakalanabilir uskumru kotası,geçtiğimiz yıl ekim ayında öngörülen 890.000 metrik tondan YAKLAŞIK % 40 arttırılarak , 1.24 milyon metrik ton olarak belirlendi.
Kuzeydoğu Atlantik’te 4. Büyük uskumru avcılığı yapan ülke olan İzlanda’nın kotayı belirleyen kurulda yer almaması şaşkınlık yarattı.
Anlaşmada öne çıkan bir diğer önemli unsur ise 2010 yılında kotası %4.83 olan Faroe Adaları’nın kotasının büyük bir artışla %12.6’ya çıkması oldu.
Yeni dağılıma göre, AB’nin payı %68.65’ten 49’a çekilerek 120.000 metrik tonluk bir düşüş yaşadı ve 268m Euro’luk bir kayba uğradı. Norveç de AB ile aynı kaderi paylaşıp %31.35 olan payının %22.5’e düşmesine engel olamadı. İzlanda ve Rusya’ya ise %15.6’lık bir pay verildi.
Özetlemek gerekirse, metrik ton bazında bu yılki paylaşımlar şu şekilde olacak ;
Faroe Adaları : 156.240
AB : 611.000
Norveç : 279.140
Uluslar arası Sular : 42.000
2018 yılına kadar bağlayıcı olan anlaşmada taraflar ,ortak kota alanlarında diğer tarafların kotasından hak alınmamasını ortaklaşa onayladılar.
Ancak, her ne kadar karşılıklı onay verilmiş olsa bile , anlaşma ile birlikte Faroe Adaları ve Norveç arasında her iki taraf içinde gemilerin sınırlı geçiş hakkı ortaya kondu, yine de Norveç’in AB’deki dolaşımı ile ilgili bir değişim olmadı ve serbestliğine yeniden izin verildi.
Norveç Deniz Ürünleri Bakanı Elisabeth Aspaker ve Avrupa Balıkçılık Komisyonu başkanı Maria Damanaki anlaşmanın sevindirici olmasına rağmen; İzlanda’nın bu anlaşmanın bir parçası olmasını dilediğini ancak yine de 3 partili bir anlaşmanın doğru yolda atılan bir adım olduğunu belirtti.
Faroe Adaları ve izlanda’dan anlaşma ile ilgili henüz bir yorum gelmedi.
AB Sınıfta Kaldı
Anlaşmanın tarafları her ne kadar bu anlaşmadan memnun olsalar da İskoçya ve Danimarka’daki üreticiler Faroe adalarının son yıllardaki saldırgan balıkçılık tavrının ödüllendirilmesinin yanlış olduğu kanısındalar.
Danimarka gemilerinin %30’unu temsil eden Danimarka üreticileri birliği, AB’yi ve özellikle Danimarka’yı, bu anlaşmayı kabul etmekle en büyük zararı gören taraflar olarak görüyor. Bunun nedeni ise anlaşma ile birlikte Norveç’in uskumru kotasının %20’lik bir düşüş yaşayıp, Norveç’in yıllık 100 milyon Danimarka Kronu ( 18 milyon Dolar ) zarara uğrayacak olması.
Birliğin başkanı Esben Sverdrup-Jensen’e göre, yıllardır usulsüz ve sorumsuz bir şekilde avcılık yapan Faroe Adaları’na bu yanlış uygulamayı ödüllendirir gibi kota arttırımı yapılması AB balıkçılık tarihinde bir kara leke olarak yer alacak.
Danimarka’lı balıkçıların son yıllarda ‘dünyanın en modern çevre dostu filolarını’ kurmak için milyarlarca Danimarka Kronu’nu bu işe yatırırken,kendi haklarının ve sürdürülebilirliğin AB tarafından korunacağını ümit etmişlerdi. Ancak bu gelişme yapılan yatırımların boşa gitmiş olabileceği görüşünü ortaya çıkardı.
Dahası AB’nin bu sorumluluğu taşıyacak kapasitede olmadığı ve politik çıkarların çevre duyarlılığının önüne geçtiğini öne süren açıklama büyük etki yarattı.
İskoçya özerk bölgelerinden olan Shetland Adaları balıkçılar birliği de AB’ye olan tepkisini dile getirdi. Kızgın olan ve hayal kırıklığına uğrayan birlik , AB’nin Birleşik Krallığın uzun dönem çıkarlarını korumayı başaramadığını söyleyerek yanan ateşi daha da körükledi.
Birliğin başında bulunan SimonCollins bu tepkinin nedenini daha net olarak açıkladı. Görünüşe göre Faroe Adaları’nın ‘korsanlığı’nın bu boyutta ödüllendirilmesi hiç kimsenin hoşuna gitmemiş.
Kısa vadede bu anlaşmadan yarar sağlayacak olan Shetland Adaları bunun kendileri için yeterli olmadığını, diğer bütün başarılı balıkçılar gibi kendilerinin de uzun dönemde doğacak sorunları ve sonuçları düşündüklerini belirtmekteler.
Shetland adalarının gelecek ile ilgili korkuları hiç de yabana atılacak cinsten değil. Uskumru balığın doğası gereği, şu anda büyük miktarda düşürülmüş kota nedeniyle bölgede yapılacak olan avlanma gelecekte balığın nüfusunun gereğinden fazla artması anlamına gelecek. Bu da gelecek nesillerin uskumru bolluğu nedeniyle piyasada büyük bir dalgalanma içinde boğulabilme ihtimalini doğuracak.
Shetland bu konuda gerçekten mağdur olduğunu açıkça ortaya seriyor. Kota artırımının Faroe Adalarından çok kendi ihtiyaçları olduğunu ancak Brüksel’deki sorumsuz balıkçılar tarafından yönetilen bürokratların kendilerine ihanet ettiğini , bu uygulamanın Birleşmiş Krallığın en değerli balığı için utanç verici bir durum olduğunu dile getirmekten çekinmiyorlar.
Son olarak komisyonun son aylardaki tutumunun yanlış olduğunu, ilk baştan bu olayı daha ciddiyetle ele alsalardı şu anda çıkan sonuçtan herkesin mutlu olabileceğini belirterek , bu anlaşmadan ne kadar zararlı çıkıldığını gözler önüne serdiler.
Anlaşmanın Türkiye’ye Etkileri :
Peki bu yeni anlaşmanın ülkemize etkileri nasıl olacak ?
Norveç’in azalan oranına rağmen daha fazla avcılık yapacağı gerçeği ve AB sularında da avlanabilecek olması nedeni ile 2014 sonbahar avcılık sezonunun daha erken başlayacağını düşünüyoruz. Bu tarih Ağustos ayının başlarına kadar gerileyebilir ve dolayısı ile ilk avcılık ürünleri de Eylül ayının başında ülkemizde pazara sunulabilir.
Fiyatların ise kesinlikle gerileyeceğini ve balığın ortalama boyuna göre 200 – 400 kalibre için 7 – 8 NOK FOB ve 300 – 500 kalibre için ise 10 – 11 NOK aralığını test edebileceğini düşünüyoruz.
